Итар Пејо, како и секогаш, талкал низ Прилепско, барајќи начин како да заработи некој денар и да го надмудри некој од богатите, скржави чорбаџии. Неговата цел бил Чорбаџи Диме, најбогатиот, но и најалчниот човек во околината, кој имал големо стадо овци и кози.
Еден ден, Итар Пејо се појавил во дворот на Чорбаџи Диме. Носел мала, внимателно затворена тегла со чудна, кашеста зелено-кафеава мешавина.
„Добар ден, Чорбаџи Диме!“, рекол Итар Пејо со почит, но со сјај во очите.
„Што сакаш, Пејо? Пак ли си дошол да молиш за работа?“, одговорил Диме со презир.
„Не, чорбаџијо. Дојдов да ти понудам богатство!“, рекол Пејо.
Чорбаџијата се насмеал: „Ти, богатство? Што е тоа во таа тегла, кал од Мариово?“
„Ова, чорбаџијо“, рекол Пејо, подигнувајќи ја теглата како да е злато, „е најновата мешавина за зголемување на рогови на кози и овци! Во Европа веќе полудеа по тоа! Само малку ќе им премачкаш на козите, и роговите им растат двојно подолги и подебели! А знаеш ли колку вреди еден килограм рогови на европскиот пазар?“
Чорбаџи Диме, кој ја сакал секоја шанса за брза добивка, веднаш се заинтересирал.
„Рогови? Да растат? Тоа е лудост! Како работи тоа?“, прашал Диме, приближувајќи се.
„Тоа е моја тајна, чорбаџијо. Но, работи. Јас ја платив цената на знаењето. Јас ти ја продавам целата оваа тегла за десет златници! Има доволно за да ги премачкаш сите кози!“
Чорбаџи Диме почнал да пресметува. Ако роговите се удвојат, неговото богатство ќе се зголеми за една четвртина! Тоа е сигурен бизнис!
„Добро, Пејо!“, рекол Диме. „Но, ако ова не работи... ќе те пронајдам и ќе те врзам за најголемиот рог!“
„Нема проблем, чорбаџијо!“, рекол Пејо, земајќи ги златниците. „Но, има еден услов! Ова е моќна мешавина. За да работи, мора да ја премачкаш козата додека си целосно гол! Само така магијата се пренесува. И не смееш да зборуваш за тоа никому цела недела!“
Чорбаџи Диме, иако му било непријатно, се согласил. За злато, ќе се соблече.
Итар Пејо си заминал, насмеан до уши.
Следното утро, Чорбаџи Диме, возбуден за своето ново богатство, се разбудил пред зори. Се соблекол, ја зел теглата и отишол во шталата. Ги нашол своите најдобри кози и почнал да им ги мачка роговите со таа чудна, ладна мешавина.
Токму во тој момент, една соседка, која рано отишла да наполни вода, поминала покрај дворот на Диме. Таа застанала во шок кога видела гол чорбаџија како мачка рогови на кози.
Жената, се разбира, веднаш истрчала во селото и почнала да вика: „Луѓе! Чорбаџи Диме полуде! Тој е гол во шталата! Што прави?!“
Селаните, љубопитни и шокирани, се собрале околу дворот на Диме. Тие виделе гол чорбаџија, целиот намачкан со чудна паста, како тивко мачка рогови.
Чорбаџи Диме, не сакајќи да ја уништи „магијата“ (и поради срамот), не рекол ни збор. Само ги мачкал роговите.
Кога поминала една недела, и роговите, се разбира, не пораснале, Чорбаџи Диме бил бесен.
Отишол да го бара Итар Пејо, заканувајќи се со смрт.
Го нашол Пејо како мирно седи на чешмата.
„Пејо!“, извикал Диме. „Ти ме измами! Роговите не пораснаа! А целото село ми се смее, мислат дека сум луд! Што беше тоа во теглата?!“
Итар Пејо мирно одговорил: „Ах, чорбаџијо. Во теглата имаше само обична кал, измешана со билки.“
„Тогаш зошто ми зеде десет златници?!“, викнал Диме.
„Затоа што, чорбаџијо“, рекол Итар Пејо, „јас не ти продадов мешавина за рогови. Јас ти продадов најголема лекција! Јас ти докажав дека ти си толку алчен за пари, што си спремен да се соблечеш гол и да мачкаш кал на кози, а сето тоа за да станеш побогат. Десет златници се мала цена за да докажеш на целото село колку си глупав! И тоа е тајната на моето богатство!“
Чорбаџи Диме останал нем, не знаејќи дали да го убие Пејо или да се засрами од сопствената алчност.
Најдобриот начин да се победи алчниот и арогантен човек е да се искористи неговата алчност и суета против него. Итар Пејо ја покажува моќта на хуморот и интелектот над суровата сила и богатството.
0 Comments:
Post a Comment