Патот Назад: 10.000 Ветерани Од Опис до Македонија

 

Судбината на Ветераните од Опис

​По помирувањето кај Опис (324 г. пр.н.е.), Александар одлучил да го исполни своето првично ветување – да ги испрати дома ветераните кои биле стари, повредени или изморени.

​1. Збогувањето и Патот Дома

• ​Награди и Почести: Александар им обезбедил на ветераните богати награди и исплати, за да се осигура дека ќе се вратат во Македонија како успешни луѓе. Секој војник добил најмалку по еден талент (огромна сума сребро), плус пари за патувањето.
• ​Исплата на Долгови: Александар ги подмирил сите нивни долгови што ги направиле во текот на походите, за да можат да започнат нов живот без финансиски товар.
• ​Откуп на Семејството: Им наредил на официјалните лица да се погрижат сите деца што ги родиле во Азија од азиски жени да бидат правилно образовани.
• ​Командант: За да ја покаже својата почит, Александар го поставил еден од неговите најлојални и најстари генерали, Кратер, како командант на оваа група.

​Тие тргнале на долг пат назад кон Македонија, преку копно и вода.

​2. Враќање во Македонија

​Пристигнувањето на овие 10.000 ветерани во Македонија имало огромни последици:

• ​Богатство и Влијание: Ветераните се вратиле со огромно богатство и значителен плен. Тие го зголемиле финансиското богатство во Македонија.
• ​Политички Немири: Истовремено, нивното пристигнување го зголемило политичкиот притисок врз регентот на Македонија и Грција, Антипатар.
  • ​Ветераните, особено Кратер, носеле наредби од Александар кои му налагале на Антипатар да испрати свежи трупи како замена и да му донесе средства и нови македонски млади луѓе во Азија.
  • ​Пристигнувањето на Кратер, кој бил лојален на Александар, предизвикало напнатост со Антипатар, кој се плашел дека Кратер е дојден да го замени.

​3. Продолжување на Војната (Ламиска Војна)

​Враќањето на овие ветерани се случило во моменти кога Александар веќе бил на својот крај. Кога пристигнала веста за смртта на Александар (во 323 г. пр.н.е.), ситуацијата во Македонија и Грција експлодирала:

• ​Грчкиот Бунт: Грчките градови-држави веднаш се побуниле против македонската доминација (т.н. Ламиска војна).
• ​Улогата на Ветераните: Ветераните од Опис, предводени од Кратер, одиграле клучна улога во оваа војна. Нивното искуство, дисциплина и лојалност кон идејата за македонска власт биле неопходни за да се скрши грчкиот отпор, со што ја обезбедиле македонската контрола за уште некое време.

​Накратко: 10.000-те ветерани се вратиле дома со богатство и чест, но наместо да уживаат во заслужената пензија, тие веднаш биле вовлечени во последните војни за зачувување на македонската доминација по смртта на Александар.

Иако Александар го освоил царството, неговите наследници (Дијадосите) морале да најдат начин да го финансираат.

Патот Назад: 10.000 Ветерани Од Опис до Македонија

​Маршот започнал во 324 г. пр.н.е., откако Александар го прекинал бунтот кај Опис, град на реката Тигар во Месопотамија.

​1. Почетна Фаза: Од Опис до Медитеран (Месопотамија и Сирија)

• ​Команда и Придружба: Конвојот бил воден од Кратер, еден од најдоверливите генерали на Александар, кој бил искусен во логистика. Покрај 10.000-те ветерани, со нив патувале голем број жени, деца, слуги и голем караван кој го носел нивниот плен.
• ​Рута: Најверојатната рута во овој дел одела по Кралскиот пат (или слични патишта) кон северозапад:
  • ​Од Опис, покрај реките Тигар и Еуфрат.
  • ​Преку северна Месопотамија и Сирија, веројатно кон градовите како Антиохија или пак преку Киликија.
    
    
• ​Предизвици: Во овој дел, главните предизвици биле летните горештини на Месопотамија, потребата од континуирано водоснабдување за толку голем број луѓе и животни, како и потребата од заштита од локални разбојници.

​2. Клучната Логистичка Точка: Кападокија или Фригија

• ​Поморски или Копнен Пат? Во овој момент, Кратер морал да донесе одлука за рутата. Патот преку Егејското Море бил најбрз, но барало огромна флота и високи трошоци.
• ​Најверојатна Рута: Поради големината на конвојот и потребата да се одржи воената контрола, најверојатно патувале копнено низ Мала Азија.
  • ​Рутата минувала низ јужните предели на Кападокија и Фригија.
• ​Улогата на Антипатар: Кратер имал наредба да го замени Антипатар (регентот на Македонија и Грција), кој пак требало да дојде во Азија со свежи трупи. Ова сугерира дека Кратер можеби планирал рута која би овозможила средба или контакт со Антипатар.

​3. Последниот Дел: Преку Море или Тракија

​Откако ветераните стигнале до западна Мала Азија (на пр. Троада), постоеле две опции:

• ​Опција А: Директно Преку Егејот: Најбрза опција, барала флота за премин кон пристаништата во Македонија.
• ​Опција Б: Копнено Преку Тракија: Патување преку Хелеспонт (Дарданелите) во Тракија. Ова било подолго, но ја избегнувало опасноста од грчката флота во Егејот.

​Историските извори сугерираат дека Кратер влегол во судир со Антипатар околу 323 г. пр.н.е. во Киликија (или близу до неа), а потоа влегол во Македонија за да помогне во Ламиската војна (по смртта на Александар). Ова значи дека ветераните завршиле во Македонија во 323 г. пр.н.е.

​4. Политичката Мисија на Кратер

​Кратер не бил само „водич“; тој носел исклучително важни политички наредби од Александар:

• ​Замена на Регентот: Александар му наредил на Кратер да го замени Антипатар како регент на Македонија и Европа, а Антипатар да дојде во Азија со свежи трупи.
• ​Причина за Одложување: Оваа промена предизвикала Антипатар да се одложи да го предаде регентството и да ја напушти Македонија, знаејќи дека неговото отсуство може да предизвика бунт во Грција.

​Кратер и ветераните морале да одговорат на овие политички случувања и веднаш да се вклучат во одбраната на Македонија.

​Накратко: Патувањето на 10.000-те ветерани бил марш на победници, но оптоварен со логистички предизвици на илјадници километри и исклучителна политичка мисија која директно влијаела на почетокот на војните на Дијадосите.

​Финансирање на Империјата: Посмртното Наследство на Александар

​Финансирањето и одржувањето на големата армија и новоосвоените територии по смртта на Александар III (323 г. пр.н.е.) барало огромни ресурси и посебен систем, кој бил всушност наследен од Персија и модифициран од Македонците.

​1. Персискиот Златен Резерват

​Кога Александар влегол во Персија, тој го запленил најголемото акумулирано богатство во античкиот свет.

• ​Извор на Богатство: Златните и сребрените резерви на Персеполис, Суза, Екбатана и Вавилон. Ова богатство било акумулирано од Персијците со векови преку даноци и освојувања.
• ​Ефектот: Александар го стопил ова богатство (кое се проценува на десетици илјади таленти) и го пуштил во оптек во форма на нови ковани монети. Ова го предизвикало најголемиот финансиски шок во антиката и овозможило професионалната армија да биде платена.

​По смртта на Александар, оваа кралска каса станала главна цел на неговите генерали (Дијадосите).

​2. Одржување на Армијата и Логистиката

​Армијата била главниот трошок и најважниот ресурс:

• ​Плаќање на Платениците: По смртта на Александар, војните меѓу Дијадосите (наследниците) се воделе со огромни војски од платеници. Плаќањето на овие трупи, кои често барале високи суми злато, било главна ставка во буџетот.
• ​Ветерани и Населби: Македонските кралеви го задржале системот на наградување на ветераните со земја во новоосвоените области (на пр. во Сирија, Месопотамија и Египет). Ова било еден вид пензиски систем што ја намалувал директната финансиска исплата, но ја зацврстувал македонската контрола врз териториите.
• ​Логистички Патишта: Биле одржувани и подобрувани персиските кралски патишта, клучни за брзо движење на трупите и собирање даноци.

​3. Даночни Системи

​Дијадосите го користеле, а потоа го усовршиле, ефикасниот персиски административен и даночен систем:

• ​Данок на Земја (Земјоделство): Огромни суми пари биле собирани како данок на земја и жетва од плодните долини (Египет, Месопотамија).
• ​Даноци на Трговија и Патишта: Наплаќање на такси за стоки на пазарите и на патиштата.
• ​Монополи: Особено Птоломејската династија во Египет вовела државни монополи (на пр. на производството на масло и папирус), со што се гарантирал постојан прилив на пари во кралската каса.

​4. Повоената Македонија 

​Во Македонија, финансискиот товар бил троен:

• ​Војни со Дијадосите: Кралевите од династијата Антипатриди, а подоцна и Антигониди, морале постојано да се борат против другите македонски генерали за да ја задржат контролата врз „мајката земја“.
• ​Плаќање за Војни во Грција: Морале да одржуваат гарнизони во стратешките грчки градови (Коринт, Атина) и да водат скапи војни, како што беше Ламиската војна.
• ​Рудниците: Македонските кралеви продолжиле да ги експлоатираат богатите рудници за злато и сребро (особено кај планината Пангајон), кои Филип II ги освоил и ги користел за финансирање на првобитната армија.
  
  

​Во суштина, финансиската стабилност наследниците на Александар се засновала на:

1. ​Почетниот капитал – огромното персиско злато.
2. ​Ефикасноста на персискиот даночен систем (кој тие го наследиле).
3. ​Експлоатацијата на најбогатите земјоделски области (Египет и Месопотамија).

​Оваа финансиска и воена моќ им овозможила на овие кралства да опстојат како светски сили до доаѓањето на Рим.