Дел III — Крвта на чесноста: Ноќта кога кралот го уби својот спасител
Ноќта по гозбата во Мараканда не беше обична ноќ.
Ветрот ги гаснеше факлите што гореа околу шаторите, а воздухот мирисаше на нешто неизречено — на зборови што тешат повеќе од оружје. Александар се повлекол во својот шатор, опкружен со стража, со вино и со гордост што полека се претвораше во болка.
Клит, пак, стоеше пред шаторот на своите војници, тивок, но немирен. Знаеше дека го прекршил невидливиот закон на дворот — законот кој вели дека вистината не смее да му се кажува на оној што ја држи круната.
И покрај тоа, Клит не жалеше.
Неговата совест беше мирна.
Тој зборувал како Македонец — не како поданик, не како роб, туку како човек што стои пред својот крал и пред својата историја.
Но Александар не спиеше.
Во неговата глава се вртеше секој збор што Клит го изговори.
Секоја реченица стануваше бодеж во срцето на неговата гордост.
Во секој миг се сеќаваше на татко му Филип — на сенката на тој човек што никогаш не ја надминал, и на зборовите на Клит кои како да ја воскреснаа таа сенка среде гозбата.
Неговиот гнев не беше само пијанство. Беше болка од сопствената недопирливост.
Кога моќта ќе стане навика, вистината почнува да звучи како предавство.
Неколкумина од придворниците се обиделе да го смируваат.
Еден од нив му рекол:
„Господару, тој зборуваше од љубов, не од омраза.“
Но Александар одговорил со глас што се тресел:
„Љубовта не ја боде гордоста со меч.“
И тогаш, како под влијание на демон што не може да се види, станал.
Ја тргнал завесата на шаторот и наредил Клит да биде повикан.
Кога овој влегол, не се поклонил. Се исправил, како и секогаш.
Меѓу нив стоел воздух полн со сеќавања — на детството, на Филип, на Граник, на денот кога Клит му го спаси животот.
Александар го гледал со очи што не припаѓале на пријател, туку на судија.
„Се дрзна да ме посрамотиш пред сите,“ рекол.
Клит не се тргнал.
„Те потсетив на тоа кој си,“ одговорил мирно.
„Ако сум погрешил, тогаш вистината не треба да се зборува во твоето царство.“
Сите што биле таму подоцна сведочеле дека тоа бил момент кога времето застанало.
Александар, во еден миг на бес, го зграпчил копјето што стоело покрај него.
Некои велат дека се обиделе да го задржат, други дека Клит се насмеал горко —
и тогаш, во една секунда што никој не можел да ја спречи,
копјето пробило воздух, па тело.
Тишина.
Клит паднал.
Александар го гледал како да не верува што направил.
Крвта на човекот што некогаш му го спаси животот се мешала со земјата под шаторот.
Светлината од факлите се тресела на ѕидовите, а војниците стоеле неподвижни, како сенки што ја гледаат својата совест како умира.
Таа ноќ, Александар не бил крал — бил човек што го убил својот глас на вистината.
Се обидел да го дигне телото на Клит, плачејќи и повикувајќи го по име.
Неколку дена потоа, не примал никого, не зборувал, не јадел.
Историските записи велат дека сакал да си го одземе животот, но бил спречен.
Тоа е можеби најтешкиот дел од неговата душа —
не смртта на Клит, туку спознанието дека со таа смрт се прободел самиот себе.
Од таа ноќ, Александар повеќе никогаш не беше истиот човек.
Сенката на Клит стоеше зад секоја негова победа, зад секоја нова гозба, зад секој пијан збор.
И секогаш кога ќе го слушнеше звукот на железо што паѓа на земја, се присетуваше на оној миг во Мараканда кога мечот и вистината се сретнаа — и двете загинаа.
Бидејќи токму тој момент е еден од најконтроверзните и најтрагичните во целата историја на Александар.
📜 Еве што знаеме од изворите:
Историчарите од античкиот период не се сосема согласни, но најчесто се повикуваат на Аријан, Плутарх, Курциј Руф и Диодор.
Од нивните сведоштва може да се реконструира приближно ваква слика:
🔶 Верзија 1 — Клит е убиен веднаш, на самата гозба (најприфатена)
Според Аријан („Anabasis“, IV.8), Александар и Клит биле на гозба во Марканд (денешна Самарканд).
И двајцата биле пијани, расправијата се засилила — Клит го исмејувал Александар, спомнувајќи му дека не е достоен наследник на Филип и дека го заборава својот македонски корен.
Александар, заслепен од бес, фрлил јаболко кон него, го барал копјето,
неколку пријатели се обиделе да го спречат,
но тој се пробил меѓу нив и го убил Клит со својата рака — веднаш, таму, пред сите.
Оваа верзија ја прифаќаат и Плутарх и Курциј Руф, и таа најчесто се смета за автентична.
Подоцна Александар паднал во шок и се обидел да се самоубие, но бил спречен.
🔷 Верзија 2 — Клит бил убиен подоцна, по наредба
Постојат и извори кои велат дека Александар прво наредил Клит да биде изведен надвор,
а потоа, кога бесот не стивнал, го повикал назад — и тогаш го убил.
Оваа варијанта потекнува од Диодор (XVII.78) и некои доцни коментатори,
кои сметаат дека Александар прво се воздржал,
но бесот подоцна повторно го совладал, па трагедијата се случила во втор момент,
не веднаш пред сите гости.
🧩 Историска проценка
Најверојатно, обете верзии се вистинити во различни делови:
расправијата се случила за време на гозбата,
Клит бил изведен или се оддалечил некое време,
но Александар во пијан бес го следел или го убил веднаш после излегувањето и го убил веднаш потоа — во истата ноќ, на истата локација.
Така се објаснува и контрадикцијата:
настанот се случил во рамките на гозбата, но не буквално во мигот на првата караница.
📘 Заклучок:
Расправијата започнува на гозбата, во жарот на пијанството.
Клит е изведен или се повлекува, но Александар, заслепен од гнев и понижување,
го повикува назад и во следниот миг — во налет на бес и вина — го прободува.
Клик за дел 2 www.makgrom.com
БЕЛАГОНИСКИОТ ПЕЧАТ дел 1
Ако сакате да следите нови објави, имате долу опција за пратење...⬇️⬇️⬇️⬇️
