 |
| Селски пазар |
Зошто долгот е најскапата стока?
Во економијата, бројките се ладни и суви. Но, кога ќе ги преведете во секојдневен живот, тие добиваат застрашувачки смисол. Оваа приказна, сместена во едно измислено македонско „село“, е совршен учебник за тоа како лошата власт и корумпираната елита можат да го продадат јавниот интерес во замена за личен џеб, користејќи ги „големите“ меѓународни институции.
I. Аферата „Зграда за 100.000 долари“
Нашето село решило да изгради нова зграда за Селскиот Совет, проценета на $100.000. Градоначалникот, кој имаше мандат да го реши тоа, веднаш ја започнал „работава“ со визија:
- Почетна транша: Селото дава $50.000, а првата банка одобрува кредит од $50.000. Вкупно: $100.000.
- „Трговски Договор“ (Корупција): Градоначалникот и директорот на градежната фирма се договараат за „поделба на пленот“ – по $25.000 за секој во џеб.
- Оправдување на трошокот: Градоначалникот му ја сервира на Селскиот Совет новата цена: „Со оглед на инфлацијата и материјалите, зградата ќе чини $150.000!“ Советот (кој не разбира економија) клима со глава. Селото е веќе должно $50.000 за да се покрие корупцијата.
Кога им требаат додатни $50.000, првата и втората банка ги одбиваат. Причина? „Корумпирани сте.“ – Институциите на здравата пазарна економија одбиваат да работат со нив.
II. Спасителот од Вашингтон: ММФ-агенцијата
Тука започнува најинтересниот дел, кој ја објаснува глобалната геополитика: Корумпираните елити, одбиени од сите, одат кај ММФ (Меѓународен Монетарен Фонд).
Таму не се одбиени! Но, условот е јасен: Структурно Прилагодување.
Тројцата претставници на ММФ бараат три работи, кои градоначалникот мора писмено да ги побара како да се желба на народот:
- Пазар: На главниот пазар (кој се одржува секоја среда), да се додели тезга на голема американска корпорација за храна.
- Банки: Да се отвори филијала на американска банка.
- Вода: Селскиот бунар, кој е јавно добро, мора да се приватизира.
Градоначалникот и директорот, желни за пари за да ја покријат корупцијата и да си ја завршат зградата, ги исполнуваат условите.
III. Реалните Трошоци на „Помошта“
Парите од ММФ пристигнуваат, зградата се доизградува, но цената што ја плаќа селото е катастрофална:
- Банкрот на Селската Задруга: Американската банка влегува со „одлични услови“, ги привлекува сите штедачи, а локалната селска задруга – банкротира. Селото го губи финансискиот суверенитет.
- Уништување на Земјоделците: Корпорацијата на пазарот продава поевтина храна (често субвенционирана). Локалните фармери не можат да конкурираат и „пропаѓаат“. Откако локалната конкуренција е уништена, американската компанија ги крева цените, а жителите на селото стануваат зависници од нејзината роба. Селото го губи економскиот суверенитет.
- Приватизација на Бунарот: Едно утро, бунарот е затворен. Таблата вели: „Водата сега се продава во соседната продавница.“ Селото го губи природниот суверенитет – пристапот до основен ресурс станува зависен од профит.
Кој навистина ја плати зградата?
Зградата на Селскиот Совет е изградена. Но, цената не беше $100.000.
Вистинската цена е: губење на контролата врз сопствената банка, сопствената храна и сопствената вода.
Ова е метафора за тоа како корумпираните влади и елити, во име на „развој“ или „помош“, ги земаат лесните пари, а за возврат ги продаваат највредните јавни добра на народот, претворајќи ги граѓаните во должници и зависници.
На крајот, градоначалникот и директорот добија по $25.000. А целото село ја изгуби иднината.
Размислете, дали препознавате некое „село“ во оваа приказна?
