Вистинската мудрост не лежи само во теоретското знаење стекнато од книгите или во слепото следење на правилата. Највредното знаење е она што е поткрепено со искуство, интуиција и можност да се користат сите сетила. Бројките се важни, но „црвената тиња“ и „мирисот на пепел“ на искуството честопати се единствените работи кои можат да те спасат од неволја.
Шпанската галеона „Ел Сорте“ (Среќа) пловеше по Средоземното Море во 17 век, натоварена со драгоцени зачини, ориентални свила и скапоцени камења – плод на трговијата со Левантот.
На бродот служеше Раул, помошник на богатиот трговец и сопственик на стоката, Дон Фернандо. Раул беше млад, учен и дрзок. За разлика од грубите морнари, тој знаеше да чита и пишува, да води сметки и, што е најважно, имаше карта која Дон Фернандо ја чуваше како зеница во окото.
Раул беше убеден дека знаењето стекнато од книгите е супериорно во однос на „примитивното“ искуство на морнарите.
„Овие луѓе не знаат ништо“, си мислеше Раул, додека гледаше како стариот Капетан Мартинез, со изгорено лице и раце полни со лузни, го гледа небото. „Јас ја имам картата, јас ги знам броевите. Јас сум клучот на овој брод.“
Еден ден, додека пловеа во близина на брегот на Сицилија, дојде до силна бура, типична за Медитеранот. „Ел Сорте“ се тресеше како школка. Громови удираа, а брановите беа високи како ридови.
Во екот на хаосот, еден голем бран ја погоди капетанската кабина. Иако Раул успеа да ја спаси скапоцената стока, големата вода го исфрли капетанскиот компас, кој беше стар, но исклучително прецизен. Компасет се скрши на парчиња.
Кога бурата стивна, Мартинез, блед, но смирен, го погледна скршениот компас. „Без него сме слепи“, промрморе. „Маглата е премногу густа за да ја видиме ѕвездата Северница, а ова не е океан – струите и островите се премногу опасни.“
Дон Фернандо, кој го ценеше само она што е запишано, го плесна Раул по рамото. „Не грижи се, Раул! Ти ја имаш нашата карта. Таа е прецизна! Кажи му на капетанот каде да одиме!“
Раул, со чувство на триумф, ја отвори картата и го зеде секстантот. Пресмета сѐ прецизно, според бројките. „Капетане“, изјави тој со цврст глас, „треба да пловиме југо-југоисток под агол од 140^{\circ} за да стигнеме до пристаништето во Месина.“
Мартинез, и покрај неговото искуство, немаше друг избор освен да го послуша сопственикот. Бродот го смени правецот.
По неколку часа пловење низ густата магла, Раул почна да се нервира. Маглата беше толку густа што не се гледаше ниту лакот на бродот. Според неговите пресметки, веќе требаше да бидат на чисто.
Одеднаш, Капетан Мартинез застана на палубата, со затворени очи и длабоко дишеше.
„Капетане, што правите? Брзајте!“, викна Раул.
Мартинез не го слушаше. Тој го подигна лицето кон небото, иако ништо не се гледаше. Потоа, ја зеде мерната прачка за длабочина и ја спушти во водата. Ја повлече назад и ја погледна тињата на нејзиниот врв.
„Раул“, рече Мартинез, со мирен глас. „Твоите пресметки се точни на хартија, но не ја зедоа предвид струјата што нѐ повлече ноќеска. Ние сме на погрешен пат.“
„Како знаете?! Јас пресметав сѐ!“, се побуни Раул.
„Пресметавте сѐ, освен морето, младичу“, одговори Мартинез, покажувајќи на прачката. „Оваа тиња е црвена. Црвената тиња ја има само на дното во близина на Етна. Истовремено, слушам и мал, суптилен мирис на пепел во воздухот. Наместо да пловиме кон Месина, пловиме право кон теснецот што води до Стромболи – активен вулкан. Тоа ќе нѐ уништи!“
Мартинез брзо издаде нова наредба: „Целосно свртување! Насока север-северозапад! Брзо, момци!“
Раул се спротивстави, но Дон Фернандо, кој го почувствува стравот и мирисот на пепел, му нареди на Раул да молчи.
Тие пловеа цела ноќ, а наутро, кога маглата се крена, пред нив се појави чистата сицилијанска плажа. Во далечината, во спротивната насока, можеше да се види само црната, заканувачка силуета на Стромболи.
Големата, прецизна карта на Раул воопшто не ги предвиде црвената тиња или мирисот на вулканот.
Дон Фернандо, иако бесен што за малку ќе го изгубеше бродот, му пристапи на Раул: „Раул, твоите бројки се како пари. Тие се точни, но можат да вредат само ако ги искористиш на вистинско место. Капетанот ја спаси нашата стока. Не со книга, туку со сетилата што ги изострил триесет години на ова море.“
Раул го погледна стариот Капетан Мартинез, кој тивко ја чистеше палубата. Тој сфати дека вистинската авантура не е во прецизноста на картата, туку во длабокото разбирање на светот што те опкружува.
Comments